«Για μένα ο κινηματογράφος είναι ενασχόληση ηθική, όχι επαγγελματική», έλεγε ο κορυφαίος Ρώσος σκηνοθέτης κι ένας από τους λαμπρότερους εκπροσώπους του διεθνούς κινηματογράφου των αυθεντικών δημιουργών Αντρέι Ταρκόφσκι.
Στις 4 Απριλίου συμπληρώνονται 80 χρόνια από τη γέννηση του σκηνοθέτη.
Η αναγνώριση ήρθε για τον Ταρκόφσκι, πρώτα απ’ όλα εκτός Ρωσίας, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στην ιστορία του ρωσικού πολιτισμού. Κάθε μία από τις ταινίες του, ξεκινώντας από το ντεμπούτο του «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν», για την τύχη ενός παιδιού στον πόλεμο, και τελειώνοντας με την κινηματογραφική παραβολή «Θυσία», έλαβε από ένα ως δέκα βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου. Τιμήθηκε τόσο με το «Χρυσό Λιοντάρι» στη Βενετία, όσο και με το «Ασημένιο Φοίνικα» στις Κάννες.Μόνο επτά μεγάλου μήκους ταινίες, μεταξύ των οποίων τέτοια αριστουργήματα όπως το ιστορικό-θρησκευτικό δράμα «Αντρέι Ρουμπλιόφ», η φιλοσοφική φανταστική ταινία «Σολάρις», η αυτοβιογραφική φαντασία «Ο καθρέφτης», αυτή είναι η βασική κληρονομιά του Αντρέι Ταρκόφσκι. Ίσως θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη, εάν δεν είχε δοθεί στο σκηνοθέτη τόσο μικρή διάρκεια ζωής, μόλις 54 χρόνια.
Όμως το κύριο ήταν – και ο Ταρκόφσκι μιλούσε γι’ αυτό με πίκρα – ότι τη στιγμή της δημιουργικής άνθησής του δεν εισέπραττε υποστήριξη, αλλά αντιπαράθεση και ανοιχτή συκοφαντία, στην οποία τον είχαν υποβάλει οι σοβιετικοί αξιωματούχοι του κινηματογράφου. Θυμάται η αδελφή του σκηνοθέτη φιλόλογος και συγγραφέας απομνημονευμάτων Μαρίνα Tαρκόφσκαγια:
Έμενε σε κάθε ταινία ο εαυτός του, παρά τις απίστευτες δυσκολίες, που έπρεπε να υπομείνει κι εκείνη την ιδεολογική πίεση, την οποία δεχόταν σχεδόν σε κάθε ταινία, που έκανε στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν ένας καλλιτέχνης-μαχητής, ο οποίος υπερασπιζόταν το έργο του. Και αυτό που είναι εκπληκτικό είναι ότι κατάφερνε να κάνει ακριβώς αυτές τις ταινίες, που είχε αρχικώς φανταστεί!
Να τί είπε σε συνέντευξή του στη «Φωνή της Ρωσίας» ο διάσημος σκηνοθέτης Πάβελ Λουνγκίν:
Ο Ταρκόφσκι ήταν ο εφευρέτης μιας νέας κινηματογραφικής γλώσσας, αλλά όχι μόνο. Έψαχνε μια οπτική ενσάρκωση αυτού, που ονομάζεται «η ψυχή του ανθρώπου». Όσοι απασχολούσαν τη ρωσική κλασική λογοτεχνία του 19ου αιώνα, τα επεξεργάστηκε στον κινηματογράφο του 20ου αιώνα. Ήταν επίσης ένα σύμβολο της καλλιτεχνικής ελευθερίας. Ήταν ο πρώτος σοβιετικός σκηνοθέτης, ο οποίος έβαλε την ελευθερία του καλλιτέχνη στην πρώτη γραμμή. Αναζητώντας τη δημιουργική ελευθερία πήγε στο εξωτερικό, έφυγε με βαριά καρδιά και πέθανε εκεί, αφού έκανε δύο εξαιρετικές ταινίες. Πρόκειται για μια τραγική φιγούρα και είναι ίσως ο πιο σημαντικός Ρώσος σκηνοθέτης του 20ου αιώνα.
«Κάθε καλλιτέχνης», είπε ο Αντρέι Ταρκόφσκι στην τελευταία συνέντευξή του, «κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη γη βρίσκει και αφήνει πίσω του κάποιο σωματίδιο αλήθειας για τον πολιτισμό και για την ανθρωπότητα».